Handleiding tot den Burgerlijken Scheepsbouw
van F.N. van Loon


Titelblad van de handleiding behorend bij de platen.

 

 


Detail uit plaat 13: "De barge, een trekjagt".

Hij schrijft (ingekort): Beneden de barge heb ik een schetstekening geplaatst van een met de lijn gevoerd wordend binnenjagt. Dit vaartuigje, dat den reiziger zeer vele gemakken kan aanbieden is een van de kleinste soort. De open stuurplecht is bijna even zoo lang als de achterkajuit, opdat het gansche gezelschap, naar verkiezing zoo wel buiten als binnen plaats kunne vinden. Met een paard is dit jagt snel genoeg te varen. Van de grootte als het hier geschetste zoude zoodanig jagt, bij de jaagschuitbouwers hier te lande f 1,500 kosten.
 

 

 

Van Loon maakte een genummerde lijst van "vaartuigen van kleineren omvang" die hij als "burgelijken scheepsbouw" betitelde: De schepen hiertoe behoorende zijn menigvuldig en zeer onderscheiden van soort. Zij bestaan hoofdzakelijk uit de volgende benamingen:
 
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Derdehalf mast Galjoten van 200 last en meer.
Koffen van 100 last en daar beneden.
Smakken, Pleiten en Gaffelschepen.
Groote Zeetjalken van 50 last.
Groninger, Overijsselsche, Friesche en Hollansche Tjalken.
Beurtschepen van de Zuiderzee.
Beurt- en Marktschepen op de rivieren en stroomen.
Blokzijlder Jagten en Zeeuwsche Ponen.
Vischhoekers, Vischsloepen en Haringbuizen.
Pinken, Paesummer Snikken en Vischbooten.
Vollendammer, Urker en Schokker Bunschuiten.
Tijbotters en binnenlandsche Rivier- en Vischschuiten.
Turfijkers, Turfschuiten en Turfpramen.
Binnenlandsch varende Koren- en Groenteschuiten.
Onderscheidene soorten van rivierschepen, Sjompen enz.
Binnenkandsche Pak- en Marktschuiten.
Jaagschuiten voor passagiers, Barges enz.
Barkassen, Sloepen, Booten, Hoogaards, Punters enz.
Jagten, Booten, Boeijers en schepen tot vermaak.
Stoombooten voor de rivieren enz, enz.