Veiligheid op ons schip Op de vorige pagina's is de theorie behandeld, we gaan ons nu richten op de praktijk. Bedoeling is om de materie helder te krijgen, adviezen over hoe e.e.a. uit te voeren op uw schip laten we. In de volgende plaatjes is een rcd "residual current device" = aardlekschakelaar. De trafo rechts in het plaatje is de hoogspannings trafo van het energiebedrijf bij jouw in de buurt (een in ster geschakelde trafo met het sterpunt aan de daar plaatselijke aardpen). Dit zogenaamde sterpunt of nulleider wordt samen met de 3 fasen door het energie bedrijf aangevoerd.
De eenvoudigste oplossing om 220V aan boord te hebben. Een stekker, een stuk snoer en een stopcontact aan boord. In ieder geval hebben we hier geen last van galvanische corrosie mits metalen behuizingen van apparaten geen contact maken met het scheepsijzer. Voor de veiligheid zijn we aangewezen op de niet zichtbare kwaliteit van de elektrische installatie van de jachthaven.
-------------------------------------------------------------------------------------------
Maar bij het aan boord brengen van een verlengsnoer moet toch even stilgestaan worden bij de mogelijke gevaren en geldende normen (ISO 13297). Hierboven hetzelfde schema als in plaatje A, echter nu met de mogelijke foutstroom getekend. Door de relatief hoge (lucht)vochtigheid in combinatie met het scheepsijzer geven we ons een hoge kans om zelf onderdeel te worden van een gesloten stroomkring. De hoge vochtigheid stelt hoge eisen aan de isolatie van de gebruikte apparaten, kabels, schakelmateriaal etc. Het scheepsijzer vormt een goede verbinding met de aardkorst (volg het rode lijntje). In dit systeem hebben we geen potentiaalvereffening wat, zoals het plaatje laat zien, potentieel gevaarlijk is. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een slechte verbinding in de randaarde. Als we dit systeem toepassen dienen we er in ieder geval voor te zorgen dat metalen apparaten geïsoleerd staan opgesteld t.o.v. het scheepsijzer. Deze oplossing voldoet niet aan de CE- en ISO-normen en is niet geheel zonder gevaar.
----------------------------------------------------------------------------------------------
Een technisch
verantwoorde oplossing zonder corrosieproblemen.
Nadeel van deze oplossing is dat de zwemmers, visjes
en eendjes naast onze boot gevaar lopen als er een
storing optreedt in ons systeem. In dit systeem hebben
we potentiaalvereffening. Als we dit
systeem toepassen en onze boot staat op de wal voor
onderhoud dan kunnen we niet zonder nadenken de
walstekker erin prikken, we zullen dan moeten nadenken
over een tijdelijke en deugdelijke aardeverbinding met
de walstroomkast. Zouden we de verbinding weglaten dan
ontstaan er gevaarlijke situaties bij een fout in de
installatie aan boord. Dit systeem is dus niet
fool-proof en daaruit valt te concluderen dat dit niet
onder de norm valt. -----------------------------------------------------------------------------------------------
Dit schema is een rechtstreeks interpretatie van ISO13297 punt 4.8; De nulleider moet geaard worden zo dicht mogelijk bij de bron; The neutral conductor shall be grounded (earthed) only at the source of power, i.e. at the onboard generator, the secondary of the isolation or polarization transformer, or the shore- power connection. The shore-power neutral shall be grounded through the shore-power cable and shall not be grounded on board the craft. In ieder geval is deze oplossing waardeloos voor ons. In dit schema hebben we a) nog steeds last van galvanische corrosie via de nulleider van de walstroomkabel, b) in de praktijk blijkt de aardlekschakelaar van het walstroomkastje in de jachthaven aan te spreken, dit omdat er een stroom gaat lopen van nulleider naar aarde t.g.v. een (zeer klein) spanningsverschil tussen nulleider en aarde.
-------------------------------------------------------------------------------------------
Een veilige oplossing, maar met corrosieproblemen. Deze oplossing voldoet aan de CE- en ISO-normen. In dit systeem hebben we potentiaalvereffening.
--------------------------------------------------------------------------------------------
De oplossing
van alle mogelijke problemen is het plaatsen van
een scheidingstransformator. De
scheidingstransformator zorgt voor een galvanische
scheiding met het lichtnet. De scheidingstransformator
laat alleen wisselstromen door, gelijkstroom die voor
galvanische corrosie zorgt heeft geen kans. Alle
metalen delen in het schip zijn met elkaar verbonden
inclusief de MIN van de accu-installatie, hierdoor
hebben we potentiaalvereffening. Dit
schema is volgens de CE- en ISO-normen. We moeten er
alleen wel aan denken om aan de secundaire kant van de
scheidingstransformator ook zekeringen en een
aardlekschakelaar toe te passen. Zonder twijfel is dit
de meest veilige oplossing. Galvanische isolator Een Amerikaan met de naam David Smead heeft een oplossing bedacht voor de galvanische corossie die ontstaat door de walaarde aan het schip te hangen. Omdat de spanning van een wateraccu niet meer dan 1 volt is, kunnen we een isolator gebruiken die onder de 1,5volt isoleert en boven de 1,5volt geleidt. Dus bij een lekstoom van het 220volt net is er wel een goede aarding en kan een aardlekschakelaar of zekering de hoogspanning uitschakelen.
Dit is wat de
iso13297 erover zegt; In de handel
zijn galvanische isolatoren in omloop die niet voldoen
aan de iso13297 m.b.t. de kortsluitstroomvastheid. Een
groot nadeel is dat galvanische corrosie kan ontstaan
door de Nul leiding als deze bij een verbruiker boord
verbinding naar aarde heeft door een ontstorings
filter o.i.d. Niet ondenkbeeldig bij de moderne
elektronische apparatuur met schakelende voedingen.
Een goedkopere oplossing dan de
scheidingstransformator, maar de problemen waar we de
isolator voor aanschaffen zijn niet opgelost. Link naar ISO 13297 A.C.-installaties aan boord van kleine schepen Link naar ISO 10133 D.C.-installaties met lage spanning aan boord van schepen
|