kennisbank voor pleziervaart
         en scheepvaarthistorie
 
 

Vaarroute 17, Damsterdiep
1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15  16  17  18  19  20  21  22
Route 17, Damsterdiep:
Stad Groningen - Appingedam
sluizen 4
hoogte 2.50m
diepgang 1.20m
afstand 43km

Te combineren met:
Route 16, Pieterburen
Route 18, Winschoterdiep

Route 17, Damsterdiep, waterkaart A, Groningen/Noord Friesland.
Trailerhellingen o.m. in Delfzijl, Appingedam, Ten Boer en Slochteren.

De sluizen voor oversteek van het Eemskanaal zijn niet op het kaartje ingetekend.

Eemskanaal en Damsterdiep
Vanuit de stad Groningen vertrekken we oostwaarts over het Eemskanaal. Met het graven van het kanaal werd begonnen in 1866 en 10 jaar later was de klus geklaard inclusief de bouw van de Eemskanaalsluis in Delfzijl. Het verbreden en uitdiepen een eeuw later duurde langer. Men was daarmee bezig van 1955 tot 1967. Met zijn huidige diepte van 5,5m en een breedte van 60m kan het kanaal bevaren worden door zeeschepen tot 1800 ton waterverplaatsing. Zo'n doorvaart is een imposant gezicht omdat het kanaal hoger ligt dan het omringende land. Na een kilometer of vijf kunnen we aan bakboord via een sluis naar het Damsterdiep. Dit ligt een stuk lager en is van veel oudere datum. Het moet zo rond 1425 gegraven zijn en liep toen vanaf. de stad Groningen bij de Loppersumergang en was het vertrekpunt van de veerdienst op Delfzijl. Er was ruim 200 jaar lang ook een directe verbinding met het noorden via het Schuitendiep.
Op het Damsterdiep zijn de bruggen op één uitzondering na zelfbediening met een speciale sleutel. Het begin is kaarsrecht, maar na het gehucht Ten Post kronkelen we door een prachtig stuk oud Groningen tot Appingedam. De vaarsnelheid dient laag gehouden te worden en er zijn diverse aanlegmogelijkheden. Met een kruiphoogte van minder dan 2.20m kunnen tripjes gemaakt worden naar Loppersum en Westeremden of even verder naar Leermens, waar een jachthaventje is.

Appingedam
In Appingedam moet bij de splitsing stuurboord aan gehouden worden en door de brug is een uitstekende lange ligsteiger (bakboord). Voorbij de ligsteiger is aan stuurboordszijde een nieuw jachthaventje gebouwd, dat vrijwel geheel tussen nieuwe woningen is gelegen en aan een zijde grenst aan het park. In het haventje is een restaurant. Het haventje is voorzien van alle voorzieningen (water, stroom, wasmachine, douches, toiletten), uiteraard moet er wel havengeld betaald worden (ook aan de ligsteiger). Meteen na het haventje is een nieuwe ophaalbrug gelegen, die door de Appingedamse brugwachter bediend wordt (bereikbaar via de semafoon, 06-65108151, keuze 4). Wacht tot de aanvraag is geaccepteerd, verbreek de verbinding, en even later verschijnt de brugwachter per brommer om doorvaart te verlenen. Men kan ook kiezen om voor de haven stuurboord uit te gaan, naar de Groevesluis.
Met een laag schip van minder dan 2.45m kan ook bakboord aangehouden worden om langs de unieke hangende keukens te varen. Ze hangen met de nok evenwijdig aan de straat en vlak boven het water zijn deurtjes zichtbaar waar water geputst kon worden. Over het ontstaan van Appingedam is weinig tot niets bekend. Wel dat het in 1327 stadsrechten kreeg en daarmee naast Winschoten en Groningen tot de enige drie echte steden in de provincie behoort. Appingedam was gelegen op een gunstig kruispunt van water- en landwegen. De waterwegen waren de Fivel, Groeve, Delf en Heekt. Hierdoor kon Appingedam zich ontwikkelen tot het middelpunt van het gewest Fivelingo en fungeerde in de vroege Middeleeuwen als hoofdstad daarvan. Er werd een dam in de Delf gelegd, die niet alleen het zoute water tegenhield dat met de getijden uit zee werd aangevoerd, maar tevens de verbinding vormde tussen de noord- en zuidkant van de Delf. Op deze plaats meerden de binnengelopen zeeschepen af en losten ze hun vracht. De activiteiten trokken kooplui, schippers, ambachtslieden en winkeliers aan, waardoor het economisch hart van Appingedam ontstond. Aan het begin van de 20e eeuw vestigde de motorenfabriek en metaalgieterij van Jan Brons zich hier als onderdeel van de Damster industrie. De Bronsmotor werd beroemd en over de hele wereld verkocht.
Bron: o.a. digitale stad Appingedam.

Delfzijl
Vanuit Appingedam kan over het Damsterdiep doorgevaren worden naar Delfzijl. Er kan ook gekozen worden om dat stukje af te leggen over het Eemskanaal via de Groevesluis Noord. En natuurlijk een derde mogelijkheid; de fiets. Delfzijl is zeker de moeite waard, al was het alleen maar om de zilte lucht bij de haven op te snuiven. De havenstad is van oorsprong een vesting getuige de twee waterpoorten die nog over zijn van de oude vestingwal. Aan het begin van de 20e eeuw werd de handelshaven druk bezocht door stoom- en zeilschepen. De serie ansichtkaarten van J.H. Dijkema geeft daar een prachtig beeld van.
De huidige ontwikkeling is op gang gekomen in de jaren vijftig omdat er grote zoutvoorraden in Groningen werden gevonden. Het aardgas van Slochteren en de aanwezigheid van een open verbinding met zee rechtvaardigden de industriële investeringen. Kort geleden echter moest een grootschalig nieuw project voor een fruitterminal wegens gebrek aan belangstelling worden afgeblazen. In ieder geval wordt de haven nu nog door een groot aantal vissers uit o.a. Urk, als uitvalsbasis gebruikt.

Schildmeer
Het tweede gedeelte van de tocht voert naar het Schildmeer. Voor het oversteken van het Eemskanaal dienen de beide Groevesluizen Noord- en Zuid genomen te worden. De sluizen worden op afstand bediend via resp. marifoonkanaal 64 en 69 of de knop "Sport". Het landschap bezuiden het Eemskanaal is een van de rustigste streken van de provincie Groningen, midden tussen de uitgestrekte landerijen en prachtige natuurgebieden. Via de Groeve komen we op het Schildmeer, een verrassende watervlakte van meer dan een miljoen jaar oud met ongerepte rietoevers en een zeer gevarieerde plantengroei. Aan het Schildmeer bevinden zich drie jachthavens en een druk bezocht strandje. De "uitgang" bevindt zich aan de zuidwestkant, waar je op het afwateringskanaal van Duurswold komt. Dit kanaaltje eindigt in het Slochterdiep, waarbij naar keuze een uitstapje naar de jachthaven van Slochteren gemaakt kan worden. Heel aardig is het ook om een stukje rechtdoor te varen en de Scharner Aa te verkennen. De tocht moet echter westwaarts voortgezet worden naar de Slochtersluis bij het Eemskanaal., het eind van deze route.