Vertrekpunt IJlst (Drylts
Vanuit IJlst gaan we in noordelijke richting de Bolswardervaart op, een aantrekkelijk rustig watertje. De bruggen zijn beweegbaar en direct aan het begin krijgen we al te maken met een draaibrug met pal daarachter een spoorbrug. De tijden staan op de eerste brug aangegeven. Bij Bolsward moet stuurboord afgeslagen worden onder een beweegbare brug met vaste doorvaarthoogte van 2.60m. We komen dan in een havenkom met prima aanlegmogelijkheid.

Bolsward (Boalsert)
De elfstedenstad Bolsward is ontstaan uit twee terpvestigingen aan de Middelzee. Door deze gunstige ligging werd Bolsward een handelsstad en havenstad. In 1455 kreeg Bolsward stadsrechten en sloot zich aan bij het Hanzeverbond. Na de dichtslibbing en inpoldering ontwikkelde Bolsward zich tot een belangrijk marktcentrum voor de gehele Greidhoek. Door de handel in boter en kaas beleefde Bolsward in de 17e en 18e eeuw een grote welvaart. Uit deze tijd is nog veel bewaard gebleven, zoals het stadhuis in renaissancestijl, de Martinikerk en fraaie gevels. Bolsward is de geboorteplaats van Gijsbert Japicx, de grondlegger van de Friese literatuur. Zijn standbeeld staat aan de noordkant van de Martinikerk. Wie een bezoek brengt aan Bolsward moet zeker de firma Sonnema/Plantinga niet vergeten. Hier wordt volgens geheim recept de Friese Berenburg gemaakt. En wie weet krijg je hierbij een echte Bolswarder Oliekoek. De oude Bolswarders weten nog de legendarische oorsprong van de oliekoek; namelijk als middel om de duivel te verjagen. Een duivel die zijn buik vol oliekoeken gesnoept had, sloeg vast en zeker op de vlucht. Vanuit de havenkom varen we westwaarts, om na de Blauwepoortsbrug stuurboord uit te draaien, waarna nog vier bruggen volgen, waarvan de eerste twee beweegbaar. Na de laatste brug kan er gekozen worden voor de nog lagere bakboordroute (2.25m) via de Harlingervaart, of rechtdoor via de Bolswarder Trekvaart (2.40m in 1999).

Verder via Harlingervaart (kruiphoogte 2.25m)
De meanderende Harlingervaart voert naar het dorp Arum, waar we stuurboord uit de Arumervaart op moeten. Daar de kruiphoogte van de boot het niet toeliet heeft de schipper dit traject nog nooit gevaren en kan dus uit eigen ervaring niets vertellen. De Arumervaart loopt langs het gehucht Hitzum (Hitsum) om bij Franeker ten westen van de Stationsbrug op het Van Harinxma Kanaal uit te komen tussen kilometerraai 7 en 8. De telling begint bij Harlingen. Met Europese steun uit het programma LEADER II wordt de vaarweg Bolsward-Harlingen geschikt gemaakt voor kleine pleziervaart. Hiervan zullen de aan de route gelegen dorpen Witmarsum, Kimswerd en Arum een graantje meepikken. En dat verdienen ze, want de plaatsen zijn de moeite van een bezoek zeker waard. Landelijke reisgidsen maken er vaak geen melding van, maar de schoonheid van deze dorpjes ligt in landelijkheid verscholen. Verbetering van de vaarweg betekent veel baggerwerk en het ophogen van bruggen. De minimale doorvaarthoogte wordt op 2,50 meter gebracht. Naar verwachting wordt/is de vaarweg in het jaar 2000 opgeleverd. Inmiddels is e.e.a. gereed. De schipper heeft overigens de Arumervaart vanaf de Franekerkant in 2002 met z'n lagere schouwtje gevaren. De doorvaarthoogte daar is nog steeds 2.25m en wordt voorlopig niet gewijzigd. Een prachtige meanderend vaartje. Aanlegmogelijkheid alleen in het dorpje Arum.

Verder via Bolswarder Trekvaart (kruiphoogte 2.40m)
De vaart loopt door de dorpen Burgwerd (Burchwert), Wommels en langs Oosterlittens (Easterlittens). In de dorpen zelf zijn aanlegplaatsen, maar daartussen ook Marrekrite plekken. De trekvaart is door zijn rustige karakter een veel gebruikte kanoroute en door de beperkte doorvaarthoogte zul je geen grote schepen tegenkomen. Bij Oosterlittens is een kruising met de Franeker Vaart en moet een keuze gemaakt worden. De snelste route voert bakboord de Franeker Vaart op via Bruggeburen en Welsrijp (Wjelsryp) tot het Van Harinxma Kanaal ten oosten van de Stationsbrug bij kilometerraai 12. De langere route voert rechtdoor en komt wat oostelijker bij kilometerraai 19 op het Van Harinxma Kanaal. Vandaar is het nog 9 kilometer naar Franeker. Tussen raai 14 en 15 kan een kanaaltje ingevaren worden voor een bezoekje aan Dronrijp (Dronryp) waar de kerktoren de Alde Wite van veraf zichtbaar is.

Leeuwarden (Ljouwert)
Leeuwarden is ontstaan uit een drietal terpen aan de oever van de Middelzee. Voor het jaar 1000 woonden hier al mensen. Vanaf de tiende eeuw begonnen deze agrarische bewoners tevens handel te drijven. De ligging aan de Middelzee was hiervoor ideaal. De contacten strekten zich tot in Rusland uit. Zo begon Leeuwarden zich als stad te ontwikkelen. Maar in de dertiende eeuw slibde de Middelzee dicht en concentreerden de handelsactiviteiten zich voortaan in de eigen regio. Leeuwarden kreeg stadsrechten in 1435 en werd hoofdstad van het gewest in 1504, toen het centrale bestuur en de rechtspraak zich hier vestigden. Daarnaast werd Leeuwarden de residentie van de Friese stadhouders. In deze eeuwen kwam de stad tot grote bloei. en behoorde tot de tien aanzienlijkste steden van Nederland. Daarvan getuigen nu nog tal van monumentale gebouwen uit die tijd. Zoals de Kanselarij, waar recht gesproken werd, het Stadhouderlijk Hof, de Waag als centrum van de handel, en de scheve toren de Oldehove. Het welvarende Leeuwarden moest wel beschermd worden tegen vijanden. Daartoe werd de stad rondom van een gracht en wallen voorzien. Deze verdedigingswerken zijn later, toen zij overbodig werden, afgebroken of tot plantsoen gemaakt. De grachten in de binnenstad zijn bijna allemaal gespaard gebleven en het westelijk deel vormt een onderdeel van de vaarroute naar Dokkum. Ten oosten van de stad bevindt zich een enorme overdekte jachthaven. Langs de Prinsentuin, bij de Noorderstadsgracht in het oude stadscentrum is een sfeervolle aanlegplaats voor honderden jachten.
Bron: Gemeente Leeuwarden.

Van Harinxmakanaal en Kleiroute
Het Van Harinxmakanaal loopt met een grote bocht ten zuiden van Leeuwarden naar Harlingen. Op het eerste stuk van Goutum tot de spoorbrug zie je aan de zuidzijde een pas ontstane villawijk met steeds weer andere architectonische vondsten. Hier en daar liggen grote luxe jachten. Na een flauwe S-bocht is aan noordzijde de afslag naar Leeuwarden met de doorgaande route naar Dokkum. Een eerste aanlegmogelijkheid is bij het plaatsje Deinum. Pal daar tegenover kan je de Ballensvaart op om via de Kleiroute (doorvaarthoogte 2.50m) naar Franeker te varen. De Kleiroute is een goed alternatief voor de drukke Friese meren om eens in rustiger contreien te varen. De route die qua voorzieningen en doorvaarthoogte tot stand kwam met Europese steun loopt van Deinum tot Franeker. In vroeger jaren werd de route druk bevaren door Snikken.

Kleiroute: De schipper heeft de toen pas geopende route in mei 2000 gevaren en kan hem van harte aanbevelen. De dorpen Menaldum, Berlikum en Ried bieden goede aanlegmogelijkheid, maar in het open veld waren nog geen voorzieningen, waarschijnlijk, omdat de gronden in agrarische handen zijn. Al varend zijn er echter prachtige vergezichten. Bij Ried is het knusse jachthaventje Kattegat, met aan de buitenzijde aan het vaarwater ook een kade. Op de gehele route hoeft slechts één gratis brug gedraaid te worden. Deze is in Menaldum. Als gekozen wordt om op het Van Harinxmakanaal te blijven vaar je overigens ook rustig. Natuurlijk is er af en toe beroepsvaart, maar dat is meer af dan toe. Ontmoetingen met zeegaande zeiljachten zijn geen uitzondering en het kanaal wordt zelfs bevaren door zeecruiseschepen die kruipend de 12m brede doorvaartopening van de bruggen passeren. Mocht je zo'n zeekasteel tegenkomen dan is dat een imposant gezicht en wees gerust; je hebt er nauwelijks hinder van.